Во Уставот постои безусловна еднозначна одредба која го задолжува претседателот на Републиката во ситуации кога законот по втор пат е донесен со апсолутно мнозинство, со над 61 глас, дека е должен да го потпише указот за негово прогласување. Таа одредба не поставува никакви основи, услови претседателот да ги проценува. Напросто, тој е должен тоа да го направи, изјави денеска поранешниот судија на Уставниот суд Игор Спировски.
Законот, како што рече, е донесен од Собранието, а она што недостига е неговото прогласување и објавување во „Службен весник“, а дел од таа одговорност според Уставот ја има и претседателот на државата кој не сака да ја спроведе.
– Мислам дека никој не може да го замени потписот на претседателот на Републиката на указот – рече Спировски и додаде дека во праксата на Уставниот суд своевремено имаше еден таков случај.
Тоа значи, посочи Спировски, дека без неговиот потпис законот не може да се објави и да влезе во сила иако е донесен.
– Деновиве гледам една идеја, покрај овие идеи дека треба импичмент за претседателот итн, што неспорно е дека е негова одговорност за неспроведување на негова уставна должност. Меѓутоа, сега гледам дека и алтернативи доаѓаат, на пример да се поднесе иницијатива до Уставниот суд или предлог за решавање на судија на надлежност. Мислам дека таа идеја не е добра и е лоша затоа што прави замена на тези, би му дал право на Уставниот суд да се впушта евентуално во расправа за тоа дали претседателот на државата навистина има добри разлози да не го потпишува указот иако според Уставот е должен. Ние немаме во случајов судир на надлежност, Собранието како надлежно го донела законот, претседателот на државата е надлежен за промулгација, тој тоа не го прави. Според тоа, не постои судир, туку има прашање зошто претседателот на државата не го потпишува указот – вели Спировски.
Тоа што претседателот кажува дека има свои лични причини, вели Спировски, од гледиште на Уставот е нерелевантно.
– Ние можеме да се согласуваме дека е тоа така, да се согласиме сите со претседателот дека е тоа така како што тој мисли, ама тој истиот е должен да го потпише указот – истакнува Спировски.
На прашање што ќе се случи ако претседателот не го потпише указот, Спировски одговара дека правно остануваат опциите за импичмент, независно од тоа дали има или нема мнозинство за тоа во Собранието.
– Беа спомнати и некои други процедури што јас нема да ги коментирам, но во секој случај имаме проблем – криза на спроведување на Уставот поради непостапувањето на претседателот на државата – изјави поранешниот судија на Уставниот суд на РМ Игор Спировски пред одржувањето на денешната завршна конференција во Скопје на тема „Каков Судски совет му е потребен на македонското општество?“.
– Треба да се направи компаративна анализа и да се види кој Судски совет во Европа е најтранспарентен и тогаш ќе разговараме на кое место се наоѓа Судскиот совет на РМ во врска со транспарентноста – рече Катаџовски.
Во контекст на тоа додаде дека од компаративните анализи што лично ги направил, Караџовски рече дека Судскиот совет на РМ се наоѓа на едно од највисоките места, а поголем дел од другите Судски совети се многу малку транспарентни или воопшто не се транспарентни.
Британскиот амбасадот Чарлс Гарет посочи дека владеењето на правото е основа на се што едно општество го прави, стабилно, фер и просперитетно. Тоа, рече Гарет, е основа за нашата безбедност и за прецизниот заснован на правила меѓународен поредок без кој светот би бил понесигурен и поопасен.
– Вистината е дека сите – судиите, обвинителите, адвокатите… знаат што е она што треба да го направат. Затоа треба да се охрабрат да го направат тоа. Треба да им се пронајдат алатки како да го направат тоа со цел да можат да дадат отпор на нелегитимен притсок. Истото ова важи за целиот јавен сектор – истакна амбасадотот Гарет.
