Барањето на систем во културата наспроти довчерашниот хаос (со, за жал, продолжено дејство во многу сегменти) никако не треба да значи инсистирање на повторно едноумие од довчерашниот тип на еднонасочниот селски сокак на „најнационалната“ партија. Тогаш навистина би се покажало односно потврдило дека всушност и нема никакви разлика, дека сите се исти, дека Македонија ни како држава, уште помалку како култура, нема иднина доколку таа зависи од македонските политички елити (или „елити“, како сакате). И во таа насока и сегашната власт како да има што да (по)каже, неводејќи сметка дека до вчера вадеше народ на улица контра таквото однесување. За среќа, тие случаи се малубројни, дури минорни во однос на вкупните (барем досега) политики, особено во културата. Иако, ако заслушате некои од „еминентните“ – значи, овој збор ми прави таков проблем во однос на некои персони, не можам да опишам – претставници на бившата власт, сега опозиција, ќе си речете дека тие ама баш вчера се вратиле од некое повеќегодишно патување низ Млечниот пат и немаат појма што и како се случувало во државава изминатата деценија. И пак би сакале да одат „таму горе“, зашто „овде долу“ владее режим, комуњарско едноумие, репресија дури и врз национални уметници … просто човек да заплаче заедно со нив. А интересен е и нивниот колорит – некои се плавојки, други црвеноперки, трети премачкани со сите бои … Господ да чува и да брани! Ама кај сите, некако, како што вели ле Каре, не функционира „горниот спрат“, само долниот!
Елем, заслушав пред некој ден една „професорка“ од фамозниот ни Правен факултет, која што милува да се претставува како политиколог иако само Господ знае што навистина е’. Да, во принцип загубени минути – што инаку е сосема доволно за персони од тој тип бидејќи тие во континуитет верглаат една иста приказна, само со други улоги – ама добро е понекогаш да се чуе и опозицијата. А таа, и опозицијата, велат дека било срамно да се апсат национални уметници (иако според многу други критериуми тие се се’ само не национални), па како тие биле големи патриоти, па одржале вакви и онакви говори … ама никако да дојде, ни таа ни соговорниците, до крајниот факт: дека тие „национални уметници“ насилно влегоа во законодавниот дом на државата, дека дури ја повикуваа и толпата народ да го стори тоа, дека и внатре држеа „пламени“ говори, дека како резултат на тоа еден пратеник за малку не беше убиен а други претрпеа тешки телесни повреди … Сето тоа како да не било важно, ама важно е што тоа барабите биле – национални уметници!? Како да кај нас уметниците, особено националните, имаат бланко дозволи за упаѓање во Собранието на РМ, за хушкање на толпата и повикување на насилство, а можеби имаат и дозволи за убивање? Ала Бонд, Џемс Бонд? Додуша, којзнае со што се’ ги честела бившата „најнационална“ партија чии клиенти беа? А можеби и „професоркава“ ги има сите тие дозволи? Да извртува работи, да лаже, да претставува бараби како национални борци за слобода? Меѓу другото и шлагерот на вечерта: каков говор одржал едниот од нив на Врховен суд! Ма немој, а какви говори држеше Хитлер пред насобраната нацистичка толпа!?
И кога сме кај говорите, гледам на една актуелна изложба наречена „Се’ што ни е заедничко“ учествува уште една говорничка од пред Собранието, тогаш малку маскирана со качкет ама сепак препознатлива. И со неа ли, и денес, имаме нешто заедничко? Може некој да ми објасни – што? И кој тоа со неа има „нешто заедничко“? Ама таа на изложбата учествува како уметница. Ма немој, а пред Собранието беше – што? Не-уметница? Не знаеше што следува, како што „не знаеа“, нели, ни оние ороводцине – националнине уметници? И уште колку вакви изложби, концерти, претстави и што ли не друго ќе гледаме годиниве? И мисли ли некој на тоа или навистина сегашниот систем се надева дека на тој начин ќе спроведе некакво национално помирување? Ма дајте, ве молам, и кој со кого ќе се помирува? Жртвите со џелатите, клиентите со дискриминираните? Тоа, извинете, не е систем. Тоа е едно големо – ништо, нула!
Или пак, ако баш сакате, што значи она „предавање“ на Шчербак на Факултетот за безбедност? Во овој миг?! И тие луѓе таму, кои го поканиле, некои ги есапи за нормални, за општествено свесни? И за компетентни да ја вршат нивната работа на тој Факултет? „Горниот спрат“ функционира или е само за спиење?
