Северна Македонија – разделено или слеано

Но деновиве, по потпишувањето на Договорот за решавање на спорот за името, се искристализира транскрипцијата на споменатите северно-германски јазици, така што сега, правилно во превод, е Nordmakedonien (слеано).

2199

Norra Makedonien, Северена Македонија. Така првин беше објавено во скандинавските медиуми, во Шведска и Данска, дека ќе биде новото име на Македонија. Но деновиве, по потпишувањето на Договорот за решавање на спорот за името, се искристализира транскрипцијата на споменатите северно-германски јазици, така што сега, правилно во превод, е Nordmakedonien (слеано). Ваквото лингвистичко решение овдешните медиуми, според правописниот стандард, веќе и го усвоија при известувањето околу предложеното нови име на Република Македонија.

Според шведскиот Институт за јазик и народна меморија, една од најзначајните шведски институции во областа на грижата за јазикот и јазичната политика, како целосно доминантен шведски урнек за имиња базирани врз географски насоки, односно страните на светот, доаѓа до израз спојување со одредниците север, југ, запад, исток (nord-, syd-, väst-, öst): на пример, слеано пишување како Nordkorea (Северна Кореја), Sydsudan (Јужен Судан), Östtimor (Источен Тимор), Västsahara (Западна Сахара). Токму затоа сега во шведските медиуми ќе се употребува Nordmakedonien, а не разделено – Norra Makedonien.

Станува збор за правописни правила во нордиските јазици при зборообразување на именкте, во овој случај имињата на државите и другите меѓународни субјекти, и, се разбира, нема никаква врска со предлогот што во еден момент на преговорите во Скопје го донесе грчкиот шеф на дипломаријата Коѕијас, а што беше отфрлен, за сложено име без превод, но во форма на еден слеан збор – како, на пример „Севернамакедонија“ или „Горнамакедонија“.

Во некои други европски земји е присутна поинква аформа, односно придавката одвоена од името со тире: Nord-Mazedonien (на германски), Noord-Macedonië (на холнадски), Pohjois-Makedonia (на фински).

Но, кога станува збор за посочените шведскиот и данскиот јазик, нејаснотии веројатно ќе се јават во однос на придавката и ознаката за националност. Како што укажува и споменатиот шведски институт, би можело да се очекува скандинавските медиуми, без посуштинско и попрецизно познавање на одредбите во потпишаниот Договор за името, да ги употребуваат слеаните ознаки – nordmakedonsk (северномакедонски/-ска) и nordmakedonier (Северни Македонци).

Тоа секако може да внесе забуни и недоразбирања, доколку се усвои и некритички применува таква јазична практика на користење на термините, именките и придавките, при медиумски известувања поврзани со Македонија и нејзиното ново име што произлегува од потшишаниот грчко-македонски договор.

Едновремено, се чини дека се отвора голем простор за македонската дипломатија, не само во однос на овие земји, туку и пошироко во слични околности во други земји и региони, да го покаже својот капацитет, што можеби е скромен и веќе подолго време исложен на силни влијаниа од раширената партизираност во општетсвото, но сепак капацитет со кој всушност реално располага, за да даде свој придонес во читањето и толкувањето на термините и идентитетските одрединци и нивната соодветна имплементација во секојдневниот вокабулар на странските медиуми, со кој директно и ефикасно се комуницира со пошироката јавност. Тоа несомнено би можело да биде и предизвик за дејствување за дијаспората, доколку успее да ги запре, или барем ублажи, деструктивните тенденции на свесно подбуцнување на поделбите на предавници и патриоти меѓу иселениците, чиј интензитет во последно време се зголемува со вртоглава брзина.

Шведската телевизија досега во повеќе наврати со соочи со иритираност и остри реакции поради недоволната прецизност во известувањата во кои беше укажувано на употребата на името Македонија во поновата историја на државата, пред и по осамостојувањето. Сепак, во изминатите години во еден поширок контекст на медиумско покривање на настаните, главно беше присутен коректен пристап, така што акронимот ФИРОМ беше мошне рестриктивно користен и само во оние ситуации кога се бара дополнително објаснување што таа кратенка заправо значи. Но, јавноста беше поштедена од трапави формулации од типот – ракометната репрезентација на ФИРОМ, или туристичките потенцијали на бившата југословенска република… Ризикот скандинавските новинари сега, несвесно или поради несигурност, од недоволно внимание, а некаде и поради извесни мотиви, да почнат да пишуваат со слеана придавка за „северномакедонски фудбалери“, или, можеби, „северномакедонска економија“, е реален и не е за потценување.

Во секој случај, веројатно со целосна сигурност може да се тврди дека барем за јазикот нема да се отворат какви било дилеми, односно дека и понатаму во скандинавскиот јазичен и медиумски простор ќе биде само и исклучиво “makedonska“ (македонски) – и апсолутно ништо друго.

Преземањето на оваа содржина или на делови од неа без непосреден договор со редакцијата на Плусинфо значи експлицитно прифаќање на условите за преземање, кои се објавени тука.




loading...